เทศกาลอาหาร-ผู้คน-วัฒนธรรมและระบบนิเวศ

เก็บตกภาพบรรยากาศ งาน “เทศกาลอาหาร-ผู้คน-วัฒนธรรมและระบบนิเวศ เมื่อวันเสาร์ที่ 12 พฤศจิกายน 2565 ณ มูลนิธิเสฐียรโกเศศ-นาคะประทีป, สวนเงินมีมา, เจริญนคร คลองสาน ภายใต้โครงการ Connecting the Commons (CTC)

“อาหาร” ในฐานะ “สมบัติร่วม” ที่ทุกคนเข้าถึง ร่วมกันเป็นเจ้าของ และมีสิทธิในการเข้าถึง พื้นที่/ข้อมูล/ความรู้/ทรัพยากรที่เกี่ยวข้องกับอาหาร ภายใต้บริบทที่แตกต่างหลากหลาย ร่วมกันเพื่อเก่อให้เกิดการฟื้นฟู เชื่อมโยง สร้างพื้นที่ ยกระดับ และปรับตัวในประเด็นที่เกี่ยวข้อง

“อาหาร” ทั้งในพื้นที่เมือง แลพื้นที่ชนบทให้เกิดเป็นความรู้ ความเข้าใจเรื่องอาหารในเชิงระบบอย่างรู้เท่าทันต่อความเปลี่ยนแปลง ตั้งแต่การผลิตไปจนถึงการบริโภค ทั้งในด้านวิถีวัฒนธรรม ระบบนิเวศ และความยั่งยืน

CTC Food Fest. เป็นพื้นที่ของการแลกเปลี่ยน เรียนรู้เกี่ยวกับ สมบัติร่วมเรื่องอาหาร ที่มีหลายมิติให้พูดคุย อาหารพื้นถิ่นต่างๆ มีแง่มุมที่สอดรับกับสมบัติร่วม อย่างระบบนิเวศอาหาร การแบ่งปันของผู้คนมีวิถีที่สร้างสมบัติร่วม งานนี้มีทั้งอาหารกินจริงๆ กับวงพูดคุยให้ได้อาหารสมองแลกเปลี่ยนแบบเบาๆ เราเชื่อว่าสังคมควรสื่อสารเรื่องสมบัติร่วม commons ในยุคที่พื้นที่ร่วมกำลังหดลงทุกที อาหารที่ทุกคนเข้าถึงได้ ความหลากหลายของผู้คน วัฒนธรรมและระบบนิเวศ คือเสน่ห์ของเทศกาลอาหาร

Cityfarm & Food Fest ‘ที่ร้างไม่ห่างรัก’ ของชาวกระทุ่มแบน เครือข่ายสวนผักคนเมือง นำเอาแกงอ่อมจากผักในแปลงที่คนในชุมชนชานเมือง ร่วมฟันฝ่าอย่างยาวนานจนได้ผืนดินนี้มาเป็นพื้นที่อาหาร ร่วมกันปลูก ร่วมแบ่งปันผลผลิต หมู่บ้านจัดสรรของคนรายได้น้อยถึงปานกลางมีเรื่องราวเหลือเชื่อให้เราได้แรงบันดาลใจอย่างไม่น่าเชื่อ งานนี้มีผักเก็บสดๆ จากแปลงมาขายด้วยจ้า

เรื่องเล่าความภูมิใจของสมาชิก ที่ร้าง ไม่ห่างรัก ร่วมปลูกผัก เพื่อชุมชน

อาหารคือสมบัติร่วม >> แกงอ่อมไก่ผักรวมสินสมบูรณ์ อาหารที่รวมเอาผู้คนของชุมชนมาไว้ด้วยกัน เพื่อรักษาและป้องป้องพื้นที่อาหาร จากการผลิตอาหารของชุมชน

ถ้าเราคงมองย้อนไปเมื่อ 2 ปีที่แล้ว ในพื้นที่โรงเรียนอนุบาลร้าง (ร้างมา 30 ปี) ณ หมู่บ้านสินสมบูรณ์ จ.สมุทรสาคร

คงไม่มีใครอยากจะเข้าใกล้ เพราะโรงเรียนร้างแห่งนี้ปกคลุมไปด้วยต้นไม้ใหญ่น้อย รวมถึงมีสัตว์เลื้อยคลานมากมายที่พร้อมจะบุกเข้าบ้านชาวบ้านในชุมชนได้ทุกเมื่อ

ชาวบ้านในชุมชนจึงเห็นพ้องกันว่าเราต้องทำ ทำอะไรสักอย่างแล้ว จึงช่วยกันถางพื้นที่ ทำความสะอาดตามกำลัง และได้ผืนดินอันเป็นสมบัติล้ำค่าในปัจจุบันนี้

พื้นที่รกร้างในวันนั้น กลับกลายเป็นพื้นที่สีเขียว อุดมไปด้วยพืชผัก (ปลอดสารพิษ) อันเกิดจากการเห็นคุณค่าในผืนดินร่วมกัน จนเกิด “พื้นที่อาหาร – Food Space” ทั้งอาหารกาย + อาหารใจ + และอาหารสมอง ในพื้นที่ชุมชนเมือง จากที่ร้างกลายเป็นปอดของชุมชน เป็นแหล่งสำรองอาหารยามฉุกเฉิน เป็นพื้นที่ทดลอง พื้นที่เรียนรู้ พื้นที่ปลอดภัย และพวกเรากำลังจะทำพื้นที่ของ “ห้องเรียนร้างแห่งนี้ ให้กลายเป็นห้องเรียนรู้” ในแบบลูกทุ่งๆ เท่าที่พวกเราจะสามารถทำได้

วันนี้ พวกเราได้มีโอกาสออกจากชุมชนมานำเสนอเมนูที่เป็นเมนูร่วมใจของพวกเรา ก็คือ “แกงอ่อมไก่ผักรวมสินสมบูรณ์” นั่นเอง แต่จริงๆ แล้ว เมนูในพื้นที่ของเรามีความหลากหลายมากจริงๆ เพราะสมาชิกเรามาจากหลายภาคมากๆ และเรามักจะมีเมนูมานำเสนอเพื่อนๆ มีการแลกเปลี่ยนอาหารกัน จนเกิดความรัก ความหวงแหนในพื้นที่อันเป็นสมบัติอันล้ำค่าแห่งนี้ ทำให้เราได้เห็นว่า คุณค่าของพื้นที่อาหารในเมือง ไปไกลกว่าอาหารปลอดภัย