สวนผักเคลื่อนที่ : การใช้ประโยชน์พื้นที่สาธารณะรกร้างสำหรับการผลิตอาหาร

Gemüse Korb หรือ โครงการตะกร้าผักเริ่มขึ้นในปี 2010 ด้วยรถเข็นในร้านขายของที่ไม่ได้ใช้งานแล้ว 15 คันทั่วเมือง Berlin ความคิดนี้มาจากการคิดว่าจะหาที่ในเมืองมาทำสวนผักขนาดเล็ก ซึ่งรถเข็นสินค้านั้นตอบโจทย์ทั้งเรื่องความคล่องตัว ขนาดที่พอเหมาะสำหรับสวนผัก และมันสามารถตั้งอยู่ได้ในที่สาธารณะ และทางเปลี่ยว สวนผักในพื้นที่เอกชนและในพื้นที่การศึกษาสาธารณะ รถเข็นสวนผักต่างมีการเติบโตของพืชพันธุ์หลากหลายสายพันธุ์ ทั้งสำหรับการบริโภคส่วนบุคคลและสาธารณะ ตอนเริ่มต้นสวนผัก 2 แห่งได้โฟกัสที่จะปลูกพืชเยอรมันสายพันธุ์ท้องถิ่นที่ตกทอดมา อย่างมันฝรั่งที่มีการปลูกมานานกว่า 100 ปี และพืชพันธุ์ยุโรปอื่นๆที่ปลูกมาอย่างยาวนานเหมือนกัน เช่น   Telltower Rübchen (หัวผักกาดเล็กๆสีเหลืองที่มีถิ่นฐานอยู่บริเวณBerlin), หัวผักกากแก้ว, แรดดิช, แครอท, กะหล่ำหัวลายจุด ข้าวโพด ถั่ว สมุนไพร และดอกไม้ โดยทุกอย่างจะถูกเพาะจากเมล็ด

ในปี 2011 มีการจัดเวิร์คชอปโดย FIT (Freie International Tankstelle) เพื่อที่จะสอนคนทั่วไปให้รู้วิธีการทำรถเข็นสวนผักเป็นของตนเอง และวิธีดูแลรักษา ผู้เข้าร่วมอบรมจะได้รถเข็นสวนผักเป็นของตนเอง ตั้งแต่มีการเริ่มอบรม ข้อมูลทเกี่ยวกับการมีสวนผักของตนเองถูกเผยแพร่ให้ผุ้คนทั่วไปสามารถเข้าถึงได้ผ่านเวปไซต์และเฟซบุ๊ค  ในปัจจุบัน Gemüse Korb มีนักเรียนจำนวน 48 คนทั้งจากในเขต Neukölln  จากมหาวิทยาลัย Freie จากโครงการสวนผักชุมชน Templehofer Allmende และจาก FIT จึงทำให้มีสวนผักอยู่จำนวนมากบนหัวมุมทั่วทั้งเมือง Berlin

สวนผักหลายแห่งของ Gemüse Korb ต้องรับความท้าทายจากสภาพแวดล้อมในเมืองทั้งการทำลายข้าวของและการลักขโมย ซึ่งสร้างความผิดหวังแก่คนดูแลสวนผักซึ่งเป็นส่วนสำคัญของโครงการ เพื่อที่จะสังเกตและหาวิธีรับมือด้วยการหาเหตุผลว่าทำไมสภาพแวดล้อมในเมืองถึงมีผลตอบรับกับสวนผักอย่างนี้ มันจึงเห็นได้ชัดเจนว่าการที่จะทำให้สวนผักในเมืองประสบความสำเร็จ ต้องมีขนาดเล็กที่เหมาะสม ยกตัวอย่าง เช่น มีป้ายสัญลักษณ์และการสื่อสารที่ดี การดูแลเอาใจใส่ รดน้ำอย่างสม่ำเสมอ การกำจัดขยะ ปลูกพืขที่ดึงดูดคน การรักษารถเข็น ช่วงเวลาในการเพาะปลูก และอื่นๆอีกมากมาย

โครงการ Gemüse Korb ได้ตั้งคำถามกระตุ้นให้คนคิดหลายคำถาม เช่น รถเข็นสวนผักมีความสัมพันธ์อย่างไรระหว่างถนนที่พวกมันไปจอดอยู่? รถเข็นสวนผักมีอุปสรรคในการอยู่รอด ถูกคุกคามจากสภาพแวดล้อมเมือง หรืออาศัยอยู่แบบพึ่งพิงอาศัยกันระหว่างคนกับถนน? บริเวณไหนที่จอดรถเข็นสวนผักแล้วผักเจริญเติบโตได้อย่างงอกงามที่สุด?  พืชอะไรที่เติบโตบนรถเข็นสวนผักได้ดีที่สุด? เรามองเห็นความแตกต่างของรถเข็นชอปปิ้งในห้าง ระหว่างก่อนกับหลังที่พวกมันจะสามารถผลิตอาหารเลี้ยงดูเราได้อย่างไร?

ในปี 2011การรักษาสวนผัก : ผมได้ยินว่า สวนผักในเขต Neukölln จะถูกรื้อเนื่องจากจะมีการสร้างทางหลวง A100 ซึ่งมันอยู่ในแผนการพัฒนาเมือง Berlin ที่จะอยู่ในระหว่างการดำเนินการไปอีกนาน การนำพื้นที่สีเขียวดีๆในเมืองไปใช้ในการพัฒนาไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ โดยเฉพาะในโลกสมัยใหม่ที่มีการพัฒนาอย่างรวดเร็ว แต่ผมคิดว่ามันก็มีบางอย่างที่จำเป็น แต่มันก็มีบางอย่างชวนให้ผมสงสัยอย่างมากว่าการพัฒนามันต้องแลกมากับเรื่องเศร้าอย่างการที่ชุมชนแตกสลายด้วยหรือ? การรื้อถอนสวนผักเป็นการทำลายหัวใจของผม ดังนั้นผมเลยไปเยี่ยมขมสวนผักสองครั้งและได้สร้างสวนผักเคลื่อนที่ เพื่อรักษาผักที่จะถูกรื้อถอน โดยใช้ดินเดิมจากสวนผัก สวนผักแบบใหม่ถูกนำไปใช้ตามบ้านทั้งในเขตอื่นๆของเมือง เป็นการสะท้อนเชิงสัญลักษณ์ ให้สังคมเห็นถึงการต่อต้านและการปรับตัวของพืชผักในสวนผักที่อยู่สภาพแวดล้อมของเมืองมานานมากกว่า 1 ปี ในช่วงต้นฤดูร้อนปี 2012 จะเป็นเหมือนการกลับมาเติบโตอีกครั้งของพืชยืนต้น รถเข็นสวนผักมันถูกขโมยอย่างลึกลับจากหัวมุมที่มันตั้งอยู่ การเคลื่อนย้ายถูกวางแผนไว้อย่างดี นี่ยังเป็นการแสดงที่เห็นได้อย่างชัดเจนยิ่งขึ้นถึงความท้าทายและคำถามเกี่ยวกับประเด็นสวนผักในพื้นที่เมืองในปัจจุบัน

Berlin, 2012

ที่มา : https://www.foodsystemsplanning.com/mobile-vegetable-gardens-utilizing-public-spaces-for-food-production/