หากว่าเรามีที่ดินแปลงเล็กๆ ที่อยู่หลังบ้านเรา แต่ปล่อยว่างไว้เฉยๆ เราก็สามารถดัดแปลงที่ดินหลังบ้านเรามาเป็นพื้นปลูกผักสวนครัวไว้ทานได้ โดยทั่วไปแล้ว การทำแปลงปลูกผักสามารถทำได้ 2 วิธี
การยกร่องแปลง
- ขุดดินลึกอย่างน้อย 1 หน้าจอบ ตากดินทิ้งไว้ 7 วัน หากมีแรงทำมาก ก็สามารถขุดให้ลึก 1 เมตรก็ได้ ซึ่งถ้าเรายิ่งขุดลึกเท่าไร รากพืชก็จะเจริญเติบได้ดีและสามารถหาอาหารในชั้นได้ดินได้ลึกมากยิ่งขึ้น
- ปรับปรุงดินโดยให้ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักสัก 1 กิโลกรัม ต่อ ตารางเมตร และคลุกให้เข้ากัน
- รดน้ำหมักชีวภาพให้ชุ่ม หมักทิ้งไว้ประมาณ 7 วัน จึงเริ่มปลูกผัก
Tip : หากพบว่า สภาพพื้นดินเป็นดินเหนียวนอกจากปุ๋ยคอกแล้ว ให้ใส่แกลบดิบและฟางเพิ่มลงไปด้วย แล้วรดน้ำหมักชีวภาพ หมักทิ้งไว้ 6 เดือน ดินก็จะปรับสภาพจนสามารถเพาะปลูกได้
การทำแปลงปลูกขึ้นใหม่
เป็นวิธีการใส่วัสดุต่างๆ มาก่อ หรือ สร้างเป็นแปลงดิน หรือผสมเป็นดินใหม่ใส่ลงไป โดยที่ไม่ต้องกังวลกับสภาพดินในพื้นที่
- หากมีที่ดินมาก การทำแปลงปลูกให้สามารถปรับปรุงดินได้ง่ายขึ้น และช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย โดยเฉพาะค่าดิน หากพื้นที่ของเราเป็นพื้นปูน ควรรองพื้นด้วยกาบมะพร้าว เพื่อลดความร้อนที่ระบายออกมาจากพื้นปูน
- แปลงปลูกควรระบายน้ำได้ดี การใช้วัสดุรองแปลง อย่างเช่น ผ้าใบ หรือ กระบะผสมปูน ควรมีการเจาะรูเพื่อระบายน้ำ โดยแนะนำให้เจาะด้านข้างของกระบะ และควรหาวัสดุจำพวกกิ่งไม้วางรองด้านล่าง เพื่อให้ระบายน้ำได้ดี
- การใช้ลังไข่พลาสติก และผ้าจีโอเท็กช์ไทล์ (Geo-textile) หรือกระสอบที่สามารถระบายน้ำได้รองด้านล่างแปลงก่อนใส่วัสดุปลูก มีส่วนช่วยให้ระบายน้ำได้ดีขึ้น ส่วนผ้าจีโอเท็กช์ไทล์มีส่วนป้องกันไม่ให้เศษดินเลอะออกมาด้านนอกในขณะที่เรารดน้ำ
- สำหรับพื้นที่ที่มีปัญหาน้ำท่วมขังบ่อย หรือ มีความเสี่ยงน้ำท่วมสูง แนะนำให้ยกแปลงสูงเพื่อป้องกันน้ำท่วมขัง และการยกแปลงสูงมีส่วนช่วยให้ดินระบายอากาศในดินได้ดี ทำให้ดินไม่ร้อนจนเกินไป อย่างไรก็ตาม การยกแปลงสูงก็อาจทำให้ดินแห้งเร็วเช่นกัน
Tip : แปลงปลูกควรมีความกว้างประมาณ 1 เมตร เพื่อให้สะดวกต่อการทำงาน สามารถเอื้อมมือเก็บผัก พรวนดินได้ถึง ความยาวแปลงก็แล้วแต่ความเหมาะสม ส่วนความสูงก็ขึ้นอยู่ชนิดผัก หากปลูกผักกินใบ ควรยกแปลงให้สูง 20-30 เซนติเมตร หากปลูกผักรากลึก หรือ ผักกินหัว แปลงควรมีความสูง 40-45 เซนติเมตร ในแง่การวางแปลง ควรวางในแนวเหนือ-ใต้ เพื่อให้ผักได้แสงแดดอย่างทั่วถึง ไม่บังเงาแดด และควรมีช่องว่างระหว่างแปลงอย่างน้อย 50 เซนติเมตร เพื่อให้สะดวกต่อการปลูก รดน้ำ และเก็บเกี่ยวผลผลิต
