สวนผัก Rewilding ที่ว่านี้ เป็นการผสมผสานระหว่างการทำเกษตร กับการฟื้นฟูธรรมชาติในเมืองเข้าด้วยกัน เรียกว่านอกจากเราจะปลูกผัก เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร ทำให้เราสามารถพึ่งตนเองด้านอาหารในเมืองได้แล้ว พื้นที่ปลูกผักของเราก็ยังเป็นพื้นที่ที่มีส่วนช่วยฟื้นฟูธรรมชาติ รวมถึงสรรพชีวิตต่างๆที่ลดน้อยลง หรือกำลังจะสูญหายไปให้กลับคืนมาด้วย ในขณะเดียวกัน ก็ยังเป็นพื้นที่ที่เปิดโอกาสให้เราได้ใกล้ชิดกับธรรมชาติ ได้เรียนรู้สิ่งมีชีวิตอื่นๆในธรรมชาติ และช่วยเยียวยาอาการของโรคขาดธรรมชาติ ซึ่งคนเมืองส่วนใหญ่อาจจะกำลังเผชิญอยู่ได้ด้วย ที่สำคัญพื้นที่ปลูกผัก ทำเกษตรของเรา ยังมีส่วนช่วยทำให้สิ่งแวดล้อมเมืองดีขึ้น สามารถปรับตัว เผชิญกับสิ่งต่างๆที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตได้เช่นเดียวกัน
ถามว่าสวนผักRewildingนี้ทำอย่างไร เราไปดูวิธีที่พี่อ้วน จากมูลนิธิโลกสีเขียว แนะนำกันค่ะ
- มีพื้นที่ปลูกผัก จะเป็นพืชผักอะไรก็ได้ควรปลูกตามฤดูกาล เป็นแหล่งอาหารปลอดภัยให้กับครอบครัว
- สร้างบึงสัตว์ป่า หรือพื้นที่ชุ่มน้ำ เพื่อดึงดูดและเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำ หรือสัตว์สะเทินน้ำ สะเทินบก จำพวกกบ เขียด อึ่งอ่าง เป็นต้น ซึ่งสัตว์เหล่านี้มีความสำคัญในการช่วยควบคุมประชากรแมลงที่เป็นศัตรูพืชในสวนผักของเราได้ด้วย ที่สำคัญคือยังช่วยสร้างความสมดุลให้กับระบบนิเวศในเมืองได้อีกด้วย
- มีพื้นที่ให้ต้นไม้ขึ้นรก เป็นการปล่อยพื้นที่ส่วนหนึ่งของสวนผักให้มีความรกอย่างเป็นธรรมชาติ ใบไม้ที่ทับถมกัน จะเป็นที่อยู่ของสัตว์
- ปลูกพืชท้องถิ่นไว้สำหรับเป็นอาหารของสัตว์ป่า เช่น มะเดื่อ ซึ่งเป็นพืชที่ทั้งคนและนกกินได้ และนกก็จะมีส่วนช่วยกำจัดแมลงตามต้นไม้ พื้นดิน หรือในแปลงผักได้ด้วย หรือปลูกดอกไม้ จำพวกหงอนไก่ เพื่อช่วยดึงดูดผีเสื้อ หรือผึ้ง ซึ่งมีส่วนช่วยผสมเกสรให้พืชผักที่ปลูกไว้ได้
- ทำจิตให้เบิกบาน เตรียมพร้อมร่างกายและจิตใจ ให้พร้อมกับการเรียนรู้ใหม่ๆทุกๆวัน สนุกกับการสังเกต การเปลี่ยนแปลงของพืชผัก ต้นไม้ ใบหญ้า สรรพสัตว์ ตามฤดูกาลต่างๆ
สำหรับวิธีการสร้างบึงสัตว์ป่าหรือพื้นที่ชุ่มน้ำก็สามารถทำง่ายๆดังนี้
สิ่งที่ต้องเตรียม
- พื้นที่สำหรับทำบ่อ
- จอบ เสียม
- ไม้วัดระดับ
- ผ้ายาปูบ่อสีดำ
- ดิน ทราย อิฐ ก้อนหิน
- น้ำ
- พืชน้ำ
วิธีทำ
- เลือกพื้นที่สำหรับขุดบ่อ ขีดรอยของบ่อตามขนาดที่ต้องการ จากนั้นก็ลงมือขุดตามรอยที่ทำไว้
- ขุดบ่อให้ไล่ระดับ โดยใช้ไม้วัดระดับให้พื้นเสมอกัน
- ปูผ้ายางในบ่อที่ขุดไว้ แล้วนำก้อนหิน หรืออิฐวางทับผ้ายางที่บริเวณขอบบ่อ จากนั้นให้เททรายลงไป
- ค่อยๆเทน้ำลงในบ่อที่ปูผ้ายางเรียบร้อยแล้ว
- ใส่พืชน้ำที่เตรียมไว้ โดยควรเลือกพืชน้ำให้หลากหลายชนิดก็ได้
- คอยติดตาม เฝ้าสังเกตสิ่งมีชีวิตต่างๆที่เข้ามาใช้บริการบ่อน้ำของเรา
ลองนำไปทำกันดูนะคะ วิธีการทำสวนผักแบบ Rewilding นี้ เรียกว่าแทนที่จะได้ผักไว้กินอย่างเดียว ก็ได้มีส่วนช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศน์ในเมืองให้ดีขึ้นได้ด้วยนะคะ
ขอบคุณข้อมูลดีๆจากพี่อนงค์รัตน์ เพชรสัมฤทธิ์ หรือพี่อ้วน จากมูลนิธิโลกสีเขียว ซึ่งปีนี้มาเป็นหนึ่งในสมาชิกโครงการสวนผักคนเมืองของเรา และก็ได้พัฒนาปรับเปลี่ยนพื้นที่รกร้างข้างบ้านตัวเองให้กลายเป็น สวนผักแบบ Rewilding นี้ด้วยค่ะ
