กาฟีฟาร์ม คือฟาร์มเล็กๆที่ก่อตั้งโดยครอบครัวสมันเลาะ สำหรับการเรียนรู้ การสอนลูกชายแบบโฮมสคูลและเป็นแหล่งเรียนรู้ให้เด็กๆ และผู้ที่สนใจเกี่ยวกับการเกษตรได้เข้ามาเล่น มาเรียนรู้ รวมถึงใช้สถานที่จัดกิจกรรม ที่ทางสมาชิกเห็นว่าพื้นที่สวนผักคนเมืองแห่งนี้ จะสามารถสร้างคุณประโยชน์แก่ชุมชนและเด็กๆ ได้
จุดเริ่มต้นของฟาร์มแห่งนี้ เริ่มต้นเมื่อปี 2558 คุณครูบุชรอ สมันเลาะ ซึ่งเป็นครูพิเศษที่สอนวิทยาศาสตร์และเกษตรให้กับกลุ่มเด็กนักเรียนของกลุ่มบ้านเรียน ของศูนย์การเรียนรู้พัฒนปัญญา จึงได้แบ่งปันพื้นที่บริเวณบ้าน ที่เป็นพื้นที่ว่างเปล่าจพำนวนมากให้เด็กๆ กลุ่มนี้ได้เข้ามาทำกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องเกษตรผ่านการลงมือทำจริง ควบคู่ไปกับการบูรณาการการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ และกลุ่มสาระวิชาอื่นๆ เข้าไปกับการทำสวน
ครูบุชรอ กล่าวถึงแรงบันดาลใจของการทำงานด้านนี้ว่า “เราอยากให้วิทยากศาสตร์เป็นเรื่องใกล้ตัว น่าทดลอง น่าสนใจ อยากให้เด็กได้เรียนรู้ที่จะนำอุปกรณ์มาลองกับผักซึ่งปลูกเอง หรือเก็บจากสวนมาเพื่อศึกษา เปิดตำรา คิดค้น ประยุกต์ และออกแบบการทดลองให้สอดคล้องกันด้วย”
วิทยาศาสตร์ที่เด็กๆ ได้เรียนรู้จากสวนและผัก ก็มีตั้งแต่การเรียนรู้เรื่องแรง การเคลื่อนที่ แรงตึงผิว การคายน้ำ การลำเลียงน้ำแล้อาหาร ประสาทสัมผัส เป็นต้น
นั่นจึงเป็นจุดเริ่มต้นของการใช้พื้นที่สวนผัก พื้นที่เกษตรกรรม และพื้นที่ธรรมชาติสำหรับการเรียนรู้ และการเชื่อมโยงเด็กๆ ผู้ปกครอง ให้เข้าใกล้กับธรรมชาติ เข้าใกล้อาหารของตนเองมากขึ้น
มาถึงในปีนี้ 2561 คุณครูบุชรอกลายเป็นคุณแม่ของเด็ก 2 คน ที่เข้าสู่การเรียนรู้แบบโฮมสคูลเต็มตัว พร้อมๆ กับหลานๆ ที่เป็นลูกของน้องชาย ครอบครัวสมันเลาะจึงวางเป้าหมายที่อยากจะให้ลูกๆ ได้เรียนรู้และเติบโตไปพร้อมกับธรรมชาติรอบตัว ซึ่งก็เห็นแนวโน้มความสนใจของเด็กๆ เพิ่มมากขึ้นทุกวัน
และด้วยความเป็นครู ที่เห็นความสำคัญของการเปิดโอกาสให้เด็ก ครอบครัวอื่นๆ ได้เข้ามาใช้ประโยชน์และเรียนรู้ไปด้วยกัน เพราะเล็งเห็นว่า ปัญหาที่พ่อแม่ผู้ปกครอลมักจะพูดถึงกันทุกครอบครัวคือปัญหาที่ลูกๆ ไม่ยอมทานผัก
“อาหารหลักของมนุษย์ที่มีประโยชน์ต่อร่างกายเป็นอย่างมาก และแน่นอนมันสำคัญกับเด็กที่อยู่ในวัยเด็กที่กำลังเจริญเติบโต และผักมีวิตามินที่จะช่วยป้องกันโรคต่างๆในเด็ก แต่ปัญหาที่พบส่วนใหญ่รอบตัวที่พบในเพื่อนบ้านหรือตามโรงเรียนคือเด็กเลือกผักออกจากจานอาหาร ทางกาฟีฟาร์มเล็งเห็นปัญหานี้และอยากช่วยแก้ไขให้ดีขึ้น โดยให้สมาชิกในฟาร์มที่เป็นเด็กที่เติบโตมากับต้นไม้ชอบปลูกผักและทานผักได้หลากหลาย ให้เขาแปลงกายเป็นอัศวินตัวน้อยๆที่จะมาชวนเพื่อนๆให้เป็นอัศวินปลูกผักและให้ทานผักเพื่อป้องกันโรคกันมากขึ้น”
ตัวอย่างของกิจกรรมการเรียนรู้ที่ชวนกันเล่น ชวนกันทำ ชวนกันเรียนรู้ ของกาฟีฟาร์มที่ผ่านมา เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา
กิจกรรมที่เกิดขึ้นมุ่งหวังให้เด็กๆ รักการกินผัก สนุกและได้ความรู้ในการทานผักอินทรีย์คำนึงถึงประโยชน์ของผักนะค่ะ ซึ่งกิจกรรมทั้งหมดจะใช้ภาษาอังกฤษตลอดการทำกิจกรรม ให้เด็กๆ พูด ฟัง และเรียนรู้คำศัพท์ใหม่ๆจากการทำกิจกรรม
ฐานก็จะมีสี่ฐานหลักๆ คือ
1.ปลูกผักปราบเหล่าร้าย (คือให้เด็กเรียนรู้ชื่อผัก ลักษณะ รูป รส กลิ่น ของผักและประโยชน์ของผักแต่ละชนิดที่มีในสวนค่ะ) ในครั้งนี้เรามีคำศัพย์ภาษาอังกฤษให้เด็กไปแปะกับพืชชนิดนั้นเลย ครูจะมีคำใบ้เป็นภาษาอังกฤษให้ เช่น Hot basil เด็กไม่รู้คือต้นอะไร แต่ก็ใบหาต้นที่มีผลหรือใบมีความร้อน ความเผ็ดค
2.ขุมทองอัศวิน เรียนรู้การทำปุ๋ยหมัก น้ำหมัก วัสดุที่เป็นประโยชน์ในการปลูกผักอินทรีย์ รวมถึงไส้เดือน
3.อัศวินกับสัตว์ผู้กล้า ให้เห็นความสำคัญในการทำเกษตรอินทรีย์มีผลโดยตรงต่อระบบนิเวศ สิ่งแวดล้อมอย่างไร สัตว์มีสุขภาพดี กินผักจากในแปลงและมูลสามารถนำมาทำเป็นปุ๋ย
4.โรงครัวอัศวินน้อย ทำอาหารโดยเมนูมาจากที่เด็กๆ คิดและลองทำเมนูจากผักที่มีอยู่ในฟาร์ม
และจากการประเมินผลการจัดกิจกรรม พบว่า ฐานการเรียนรู้/กิจกรรมที่เด็กๆ ชอบมากที่สุด คือ โรงครัวอัศวินน้อย รองลงมาคืออัศวินกับสัตว์ผู้กล้า ฐานปลูกผักปราบเหล่าร้ายและขุมทองอัศวินเด็กชอบพอกัน แต่จะตื่นเต้นกับไส้เดือนและการต้องได้ชิม ดมทายผักแต่ละชนิด
เห็นภาพความสนุกของเด็กๆ และความประทับใจจากการได้ทานผักแล้ว ก็ทำให้อยากนึกถึงคำพูดของพี่สุภา ใยเมือง ผู้อำนวยการมูลนิธิเกษตรกรรมยั่งยืน (ประเทศไทย) ที่เขียนไว้ในหนังสือปลูกกล้าน้อยกลางเมือง ว่า “..การสร้างการเรียนรู้ของเด็กจากการปลูกผักนั้น สัมพันธ์กับมิติที่หลากหลาย มิใช่เพียงการปลูกผักให้เติบโต แต่กลับสร้างให้เกิดความรู้ การเปลี่ยนแปลงทัศนคติ ทักษะชีวิต และให้เด็กได้มีจินตนาการอันกลว้างไกลได้อย่างเหลือเชื่อ ..สร้างการเรียนรู้ของเด็กให้เติบโตอย่างสร้างสรรค์ และมีความฝันที่ดีต่อชีวิตของตนเองและสังคมในอนาคต ท่ามกลางสังคมสมัยใหม่ที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว”
สนใจเข้าร่วมกิจกรรม ครูบุชรอได้ฝากบอกมาว่า กิจกรรมในฟาร์มแห่งนี้ ตั้งใจจะจัดทุกสัปดาห์คะ สามารถติดต่อได้ที่
เบอร์โทรศัพท์ 085-906-6564
E-mail address [email protected]
