เทคนิคจุลินทรีย์และน้ำหมัก สูตรบ้านเจ้าชายผัก (ต่อ)

กลับมาต่อกันนะคะ กับ “เทคนิคจุลินทรีย์และน้ำหมัก” ความรู้ที่นำมาฝากจากคอร์สอบรมพิเศษ “เกษตรเมืองเชิงนิเวศ ตอน เปิดโลกจุลินทรีย์” จากศูนย์เรียนรู้เกษตรในเมืองบ้านเจ้าชายผัก ที่จัดขึ้นเพื่อระดมทุนสนับสนุนมอบให้กับมูลนิธิเกษตรกรรมยั่งยืน (ประเทศไทย) เพื่อนำไปสร้างพื้นที่เรียนรู้เพื่อความมั่นคงอาหาร วันนี้เราจะมาต่อกันที่สูตรน้ำหมักสูตรที่ 5-9 เราจะนำสูตรน้ำหมักทั้ง 5 สูตรมาแบ่งปันกันให้หมดเปลือกกันไปเลย!

 

สูตร#5 : น้ำหมักซาวข้าว (เซรั่มแบคทีเรียกรดแลคติก)

คุณประโยชน์: ช่วยให้พืชขยายขนาด ใบเขียวอวบ

ส่วนผสม:

  1. น้ำซาวข้าวหมัก 3 วัน
  2. นมสดจืดแบบธรรมดา

* สามารถใช้นมที่เพิ่งหมดอายุวันสองวันได้

** นมบูดก็สามารถนำมาใช้ได้ แต่กลิ่นน้ำหมักที่ได้จะเหม็นเน่ามาก

วิธีทำ:

  • เทน้ำซาวข้าวและนมสดรวมกันในขวด ในอัตราส่วนได้ตั้งแต่ 10:1 จนถึง 1:1
  • ปิดฝา เขย่าขวดให้ทั้งสองส่วนผสมรวมกัน แล้วตั้งทิ้งไว้
  • รอจนน้ำหมักแยกชั้นเป็น 3 ชั้น จึงนำมาใช้ได้ (โดยชั้นก้นขวดจะเป็นลิ่มนม ตรงกลางจะเป็นน้ำหางนมใสๆ และชั้นบนสุดจะเป็นตะกอนชีส)

* กลิ่นน้ำหมักที่ได้จะค่อนข้างมีกลิ่นบูดนิดๆ

** ถ้าเก็บไว้นาน น้ำหางนมจะกลายเป็นสีเหลือง และกลิ่นก็จะบูดเน่าขึ้นเรื่อยๆ

วิธีใช้:

  • เมื่อแยกชั้นปุ๊บก็สามารถนำมาใช้ได้เลย (ยิ่งอัตราส่วนนมสดมาก ก็จะยิ่งแยกชั้นช้า)
  • กรองเอากากออก นำไปผสมน้ำในอัตราส่วน 1:500-1000 (น้ำหมัก 1 ช้อนโต๊ะ ต่อ น้ำ 5-10 ลิตร)
  • สามารถใช้รดผักที่แปลงดิน หรือจะฉีดพ่นทางใบก็ได้

* ข้อควรระวัง: หากใช้มากเกินไปจะทำให้ผลใหญ่ อวบน้ำ แต่รสชาติจะหวานน้อย จึงเหมาะใช้รดพืชผลที่ทานรสชาติเปรี้ยว อย่าง มะนาว เป็นต้น

 

สูตร#6 : น้ำหมักจากปลา/หอย (กรดอะมิโนจากปลาหมัก)

คุณประโยชน์: ช่วยขยายขนาดใบและผล

ส่วนผสม:

  1. ปลาตัวเล็กๆ 1 ส่วน
  2. น้ำตาลทรายแดง 1 ส่วน

วิธีทำ:

  • ใส่ปลาตัวเล็กๆ สลับกับน้ำตาลทรายแดง โดยใส่ปลาลงไปก่อน และโรยน้ำตาลทรายแดงระหว่างชั้น
  • ใส่จนเหลือที่ว่างประมาณ 1 ใน 4 หรือ 5 ของภาชนะ
  • เขย่าภาชนะเล็กน้อย เพื่อให้ปลากับน้ำตาลคลุกกัน
  • โรยน้ำตาลทรายแดงปิดเป็นชั้นสุดท้าย แล้วปิดฝาให้สนิท
  • รอทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน จนได้น้ำหมักจากปลา จึงนำมาใช้ได้

วิธีใช้:

  • ผสมน้ำเจือจาง 500-1000 เท่า แล้วนำไปรดผักที่แปลงดิน

* ข้อควรระวัง: ถ้าใช้มากเกินไป ผลจะอวบเกิน และแมลงก็จะมาเยอะ เพราะแมลงจะหาพืชที่ผลอวบน้ำเพื่อวางไข่

 

สูตร#7 : น้ำหมักแคลเซียมจากเปลือกไข่

คุณประโยชน์: ช่วยให้พืชติดดอก ติดผล และช่วยให้ก้นผักกินผลไม่ดำ เช่น มะเขือ

ส่วนผสม:

  1. น้ำซาวข้าวหมัก หรือ น้ำส้มสายชูหมัก 10 ส่วน
  2. เปลือกไข่ตากแห้ง หรือเผาไฟ (เพื่อให้สามารถเก็บได้นาน ไม่เน่า) 1 ส่วน

วิธีทำ:

  • นำเปลือกไข่ตากแดดให้แห้งหรือเผาไฟ แล้วบี้ให้เป็นชิ้นเล็กๆ แต่ไม่ผง
  • เทน้ำซาวข้าวหรือน้ำส้มสายชูลงในภาชนะแบบมีฝาปิด
  • โรยเปลือกไข่ที่บี้ละเอียดแล้วลงไปช้าๆ ให้ทั่วทั้งภาชนะ
  • ปิดฝาภาชนะ แล้วหมักทิ้งไว้
  • สังเกตเปลือกไข่ที่กำลังทำปฏิกิริยากับส่วนผสมน้ำที่เราใช้ เมื่อปฏิกิริยาสงบลงเราจึงนำไปใช้ได้

วิธีใช้:

  • กรองเอากากออก ผสมน้ำเจือจาง 1000 เท่า (น้ำหมัก 1 ช้อนโต๊ะ : น้ำ 10 ลิตร)
  • นำไปฉีดพ่นช่วงที่ต้นพืชสมบูรณ์ เพื่อเร่งการติดดอก

* สามารถใช้ร่วมกับน้ำหมักจากผลไม้สุกได้

 

สูตร#8 : ฮอร์โมนไข่ (สูตร 10 ฟอง)

คุณประโยชน์: ช่วยกระตุ้นการติดดอกและบำรุงผลของพืชทานผลหรือหัว

ส่วนผสม:

  1. ไข่ไก่ 10 ฟอง (ใช้ทั้งไข่ขาวและไข่แดง)
  2. น้ำตาลทรายแดง ½  กก.
  3. ยาคูลท์

วิธีทำ:

  • ตอกไข่ 10 ฟองลงในภาชนะแบบมีฝาปิด
  • เติมน้ำตาลทรายแดงและยาคูลท์ลงในภาชนะ คนส่วนผสมทุกอย่างให้เข้ากัน
  • ตำเปลือกไข่พอหยาบ ใส่ลงไปในภาชนะ แล้วคนให้เข้ากันอีกครั้ง
  • ปิดฝา หมักทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน จึงนำมาใช้ได้

* เลือกภาชนะให้เหมาะกับปริมาณส่วนผสม อย่าให้เหลือช่องว่างในภาชนะเยอะ เพราะราจะขึ้น

** ราที่ได้ควรเป็นราสีขาว ถ้ามีราสีอื่นขึ้นให้ตักออก

*** ฮอร์โมนไข่สามารถเก็บได้เป็นปี แต่สภาพจะกลายเป็นวุ้น

วิธีใช้:

  • เจือจางน้ำหมักกับน้ำในอัตราส่วน 1:1000 (น้ำหมัก 1 ช้อนโต๊ะ : น้ำ 10 ลิตร)
  • ฉีดพ่นบำรุงใบและยอดเพื่อเร่งการติดดอก หรือรดโคนต้นเพื่อบำรุงผลหรือหัวให้เจริญงอกงาม

* ควรเริ่มใช้แต่น้อย เพราะถ้าใช้มากจะกลายเป็นยับยั้งการติดดอกและการเจริญเติบโตของผล

** ประสิทธิภาพของฮอร์โมนไข่ขึ้นอยู่กับดินและความแข็งแรงของต้นพืชนั้นๆ ด้วย

 

สูตร#9 : จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง (การขยายจุลินทรีย์สังเคราะห์แสง)

คุณประโยชน์: เสริมประโยชน์จุลินทรีย์ตัวเก่งจากธรรมชาติให้กับดินและพืช

ส่วนผสม:

  1. น้ำสะอาด 5 ส่วน
  2. ไข่ไก่ ½ ช้อนโต๊ะ
  3. จุลินทรีย์สังเคราะห์แสงตั้งต้น 1 ส่วน

วิธีทำ:

  • ใส่ไข่ลงในขวดน้ำพลาสติกขนาด 500-600 มล.
  • เติมน้ำเปล่าจนให้เหลือพื้นที่ว่าง 1 ใน 6 ของขวด
  • เติมจุลินทรีย์สังเคราะห์แสงจนเต็มขวด
  • ปิดฝา แล้วนำไปตากแสงแดดธรรมชาติ ***จำเป็นต้องนำไปตากแดด
  • ไม่เกิน 2 อาทิตย์ ขวดจุลินทรีย์สังเคราะห์แสงที่เราขยายก็จะมีสีแดง สามารถนำไปใช้ได้

* สามารถเก็บใช้ได้ภายใน 6 เดือน ต้องขยายต่อก่อน 6 เดือน

** ถ้าไม่มีแดด สีก็จะไม่แดงแจ่ม

*** ถ้าใส่ไข่เยอะ สีก็จะแดงคล้ำ

วิธีใช้:

  • รดพืชผักทั่วไป ให้เจือจางจุลินทรีย์ 1 แก้ว ต่อ น้ำ 1 บัวรดน้ำ *สามารถใช้รดตอนปักชำย้ายกล้าได้
  • รดไม้ผล สามารใช้เพียวๆ ได้เลย
  • สามารถใช้เยอะได้ตามต้องการ

 

***เคล็ดลับการใช้น้ำหมัก***

น้ำหมักทุกอย่างถ้าคุณสมบัติไม่ขัดกันแล้ว สามารถใช้ร่วมกันได้

* ประเภทน้ำหมักที่ไม่สามารถใช้ผสม คือ ประเภทที่ต้องอาศัยการฉีดพ่นให้เหมาะสมกับช่วงวัยของพืช

 

ครบกันแล้วนะคะ กับ “เทคนิคจุลินทรีย์และน้ำหมักจากบ้านเจ้าชายผัก” ลองนำไปค่อยๆ ทดลองปรับใช้กันดู และค่อยๆ ศึกษาผลตอบรับจากพืชผักที่เราปลูก เพื่อที่เราจะได้ทำความรู้จักกับธรรมชาติกันให้มากขึ้น จงอย่าลืมว่าการปลูกผักคือการทำงานร่วมกับธรรมชาติ และ ธรรมชาติก็ไม่มีสูตรตายตัว เพราะฉะนั้นมันไม่มีอะไรผิดอะไรถูก เพียงแต่เราต้องรู้จักสังเกต และเรียนรู้ไปพร้อมๆ กับพวกเขานะคะ สู้ๆ ค่ะนักปลูกทุกคน ^^

 

ขอขอบคุณที่มาข้อมูล: ศูนย์เรียนรู้เกษตรในเมืองบ้านเจ้าชายผัก (วิทยากร: คุณปริ๊นซ์และคุณจิ๊ก)