คำถามนี้มักคาออกคาใจใครหลายคนที่มีดาดฟ้าทิ้งร้างว่างเปล่ามานาน และเริ่มนึกสนใจที่จะนำมาใช้ปลูกผักแต่ก็ยังกล้าๆกลัวๆเกรงว่าบ้านจะพัง ตึกจะพังลงมา จนทำเอาหลายคนก็ถอยหลังกลับไปที่เดิม คือปล่อยให้ดาดฟ้าว่างเปล่าไร้ประโยชน์เหมือนเดิม อันที่จริงคำถามนี้ไม่เพียงทำให้หลายคนไม่ตัดสินใจทำสวนผักบนดาดฟ้าเท่านั้น แต่ก็ยังทำให้คนที่ทำอยู่แอบกังวลอยู่บ้างเหมือนกัน หลังจากที่ถูกหลายต่อหลายคนทัก….ว่าบ้านจะพังมั้ย งานนี้เลยทำให้คุณสุดารัตน์ เลิศสีทอง หรือคุณนุช เจ้าของรางวัลการประกวดสวนผักบ้านฉันปี 2 และเป็นหนึ่งในสมาชิกที่ได้รับทุนจากโครงการสวนผักคนเมือง ซึ่งทำสวนผักดาดฟ้ามาร่วม 2 ปี ลุกขึ้นมาลองคำนวณน้ำหนักของแปลงผักบนดาดฟ้าอย่างจริงจัง เลยอยากขอนำประสบการณ์ของคุณนุช ซึ่งเขียนไว้ในเวป ปลูกผัก.com มาเล่าต่อสู่กันฟังค่ะ
” ปลูกผักบนดาดฟ้าจะทำให้บ้านพังมั๊ย ”
หลังจากปลูกผักบนดาดฟ้าไปได้ 1 ปีเศษ ก็เริ่มอยากรู้น้ำหนักของแปลงผักบนดาดฟ้าค่ะ เพราะเวลามีคนมาดูก็มักจะมีคนทักว่า น้ำหนักเท่าไหร่เนี่ยดาดฟ้ารับน้ำหนักไหวเหรอ เยอะขนาดนี้ เลยคิดว่าต้องลองคำนวนอย่างจริงจังดูแล้วว่าแต่ละแปลงมีน้ำหนักเท่าไหร่ ใครถามจะได้ตอบได้เลยว่า พื้นที่ ที่ปลูกผักบนดาดฟ้าตอนนี้รับน้ำหนักอยู่เท่าไหร่ต่อตารางเมตร
โดยตามหลักพื้นทางทางสถาปนิกบอกไว้ว่าตึกแถว-อาคารพาณิชย์ทั่วไปสร้างให้รับน้ำหนักได้ 200 กิโลกรัมต่อ ตร.ม เป็นมาตรฐานต่ำสุดเนื่องจากเราไม่มีข้อมูลการก่อสร้างของตึกแถวบ้านเราก็ถือเอามาตรฐานนี้เป็นเกณฑ์แล้วกันค่ะ เพื่อความไม่ประมาท
– ดาดฟ้าที่นี่มีขนาดหน้ากว้างเท่ากับตึกแถว 2 คูหา ก็คือ 8 เมตร และลึก 12 เมตร โดยมีซุ้มบันได 1 ข้าง และมีห้องเก็บของ 1 ข้างกินพื้นที่ไปประมาณข้างละ 1 เมตร x 3 เมตร รวมพื้นที่ ที่ทำสวนผักดาดฟ้าก็ได้ประมาณ 90 ตารางเมตร
- แปลงปลูกที่ดาดฟ้านี้ใช้อยู่ มี 2 ชนิดค่ะแปลงปลูกที่เป็นแปลงสี่เหลี่ยมๆ โครงทำจากท่อ PVC ขนาดประมาณ 1×2 เมตรสูง 30 cm โดยประมาณ
- แปลงปลูกที่ใช้ กระบะผสมปูนขนาดประมาณ 80×110cmค่ะ
จากผลการคำนวนแปลงปลูกแบบโครงท่อPVC 1×2 เมตร มีน้ำหนักรวมทุกอย่าง แล้ว 186 กิโลกรัม ซึ่ง 1 แปลงใช้พื้นที่ 2 ตร.ม ดังนั้นตอนนี้ที่ใช้อยู่ก็คือ 93 กิโลกรัมต่อ 1 ตร.ม ค่ะ และแปลงปลูกแบบกระบะผสมปูน มีน้ำหนักรวมทุกอย่างแล้วเท่ากับ 100 กิโลกรัม ต่อพื้นที่ไม่ถึง 1 ตรม. ค่ะ ดังนั้นตอนนี้เท่าที่ดูน่าจะผ่านเกณฑ์นะค่ะ และน่าจะทำให้คนที่สนใจจะปลูกคลายความกังวลลงไปได้บ้างค่ะ
อีกหนึ่งเรื่องที่ลืมไม่ได้คือเรื่องของบรรดาถังหมักและถังเก็บน้ำค่ะอย่างที่เราเคยเรียนมาตอนมัธยมต้นว่าน้ำ 1 ลิตรมีน้ำหนักประมาณ 1 กิโลกรัม ดังนั้น ถ้าเราเอาถังเก็บน้ำวางไว้บนดาดฟ้าด้วย ก็ต้องคำนวนน้ำหนักให้ดีค่ะ ซึ่งก็คำนวนได้ง่ายๆจากความจุของถังเก็บน้ำค่ะ บางบ้านเอาถังเก็บนำใช้ในบ้านขึ้นไปเก็บไว้บนดาดฟ้า ถังเก็บน้ำขนาด 1,000 ลิตร ก็คือ นั่นคือน้ำหนักขนาด 1 ตัน เลยนะค่ะ น่ากลัวอยู่ค่ะ ถ้าจะให้ดีก็อาจจะปรึกษาผู้ที่เชี่ยวชาญด้านนี้ ดีกว่าค่ะ
ในส่วนที่อาจจะเกี่ยวข้องกับสวนผักดาดฟ้าก็คือพวกถังน้ำที่รองน้ำไว้รดต้นไม้ ก็ต้องดูขนาดไม่ให้เกิน 200 ลิตร ต่อพื้นที่ 1 ตร.ม นะคะ หรือถ้าจะให้ดีให้วางที่แนวคาน แนวใกล้ๆเสา ก็จะดีมากค่ะพวกถังหมักก็ใช้หลักการเดียวกันนี้ค่ะ คำนวนน้ำหนักเอาจากปริมาตรที่บรรจุค่ะ ถ้ามีหลายถัง ก็อาจจะเลือกวางกระจายๆกันค่ะตามแนวคาน ก็จะช่วยได้
ถามว่าคุณนุชใช้วิธีคำนวณอย่างไร ลองไปดูวิธีการกันนะคะ เผื่อว่าใครยังกังวลอยู่ จะได้ลองนำกลับไปคิดคำนวณกันเองดูบ้าง
การคำนวณน้ำหนักของแปลงปลูกผักขนาด 1×2 เมตร
ลักษณะของแปลงปลูก เป็นแปลงปลูกผักรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า โครงสร้างทำจากท่อ PVC ขนาด1/2 นิ้ว กว้าง 1เมตร ยาว 2 เมตรจึงมีพื้นที่ เท่ากับ 2 ตารางเมตร
มาลองคำนวนน้ำหนักกันนะคะ เริ่มจาก
- โครงสร้างของแปลงที่ใช้ท่อ PVC ขนาด 1/2 นิ้ว โดยรวมใช้ประมาณ 3 เส้น (ท่อ PVC ปกติยาว 4 เมตร ) น้ำหนักประมาณ 2-3 กิโลกรัม
- แปลงนี้กั้นขอบด้วยแผ่นพลาสติกฟิวเจอร์บอร์ด รวมๆได้ประมาณ 2 แผ่นใหญ่ ( แผ่นขนาด 1.20×2.40 ) น้ำหนักแบบกะเอาให้ประมาณ 3 กิโลกรัม
- ข้อต่อ PVC และผ้าใบขนาด 2×3 เมตร รวมๆ ยกให้ ครึ่งกิโลกรัม
รวมแล้วเฉพาะโครงสร้างแปลงน้ำหนักรวม = 6 กิโลกรัม
ต่อไปมาดูน้ำหนักของวัสดุปลูกบ้าง
แปลงที่ปลูกผักนี้ ไม่ได้ใส่แต่ดินอย่างเดียวทั้งแปลง ด้านล่างสุดจะเป็นกิ่งไม้เศษไม้ หรือกาบมะพร้าวปูพื้นไว้เพื่อให้โปร่งและระบายน้ำดีและช่วยดูดซับความร้อนไม่ให้ดินสัมผัสกับพื้นปูนโดยตรง ซึ่งจากที่เคยทำมาแปลงปลูกขนาดนี้ ถ้าใส่ดินสูงจนเกือบเต็มจะใช้ดินอยู่ประมาณ 18-20 ถุง
- น้ำหนักของดิน ดิน 1 ถุงที่ขายทั่วไปมีทั้งชนิดดินล้วนๆ , ดินผสมขุยมะพร้าว,ดินผสมใบไม้ ที่เคยนำมาชั่งดูก็มีตั้งแต่ถุงละ 5 กิโลไปจนถึงถุงละ 8 กิโล ดังนั้นเราจะลองคำนวณที่ น้ำหนัก 7.5 กิโลต่อถุง เพราะตอนที่ซื้อ ซื้อมาใช้ปนกันทั้งดินล้วนและดินผสมใบไม้ 1 แปลงใช้ดินประมาณ 20 ถุง x 7.5 กิโล = ดิน 150 กิโล ส่วนกาบมะพร้าวกับกิ่งไม้แห้งๆรวมๆให้ประมาณ 5 กิโลกรัมค่ะ
- น้ำหนักของน้ำที่รดลงไป ปกติทุกวันที่รดน้ำต้นไม้ จะรดแปลงละประมาณ 2-3 บัวรดน้ำ บัวรดน้ำที่ใช้เป็นขนาดประมาณ 8 ลิตร รดแปลงละ 2 บัวรดน้ำ น้ำ 1 ลิตรหนัก 1 กิโลกรัม บวกเผื่อๆให้ เป็น น้ำหนักของน้ำ 16 กิโลกรัมที่รดลงไปในแต่ละวันรด 2 รอบ ซึ่งในความเป็นจริง เมื่อรดน้ำแล้วน้ำบางส่วนก็จะระบายออกไปทันที บางส่วนสะสมอยู่ในดินแล้วค่อยๆระเหยไป ซึ่งในส่วนนี้ เป็นส่วนที่คำนวณยากค่ะ จึงขอประเมินน้ำหนักน้ำที่ดินจะอุ้มไว้เพิ่มขึ้นอีก 16 กิโลกรัมแล้วกันค่ะ (น้ำ 1 ลิตรหนัก 1 กิโลกรัม รดน้ำลงไป 16 ลิตร = 16 กิโลกรัมค่ะคิดเต็มเผื่อไว้ก่อนค่ะ)
- น้ำหนักของผลผลิตที่เจริญเติบโตงอกงามในแต่ละแปลง อันที่จริงจะไม่เอามาคิดก็ได้นะคะ แต่ไหนๆ ก็คิดมาแล้ว ก็อย่าให้เหลืออะไรที่เป็นข้อสงสัยเลยค่ะ คิดที่แปลงที่เคยปลูกของหนักสุดแล้วกันค่ะ ก็คือ กะหล่ำปลี ที่เคยปลูกได้ 1 หัวเฉพาะส่วนกินได้ ก็หนักประมาณ 4-7 ขีด จึงขอประมาณว่าส่วนที่เป็นใบนอกๆ กินไม่ได้และรากและจิปาถะ ให้หัวละ 7-8 ขีด 1 แปลงปลูกได้ประมาณ 15-18 หัว รวมๆ แล้วผลผลิตหนักประมาณ 10 กิโลกรัม ( ซึ่งแน่นอนว่าถ้าเป็นแค่ผักบุ้ง กวางตุ้ง คะน้า คงไม่ได้น้ำหนักขนาดนี้แน่นอนค่ะแต่เราคิดน้ำหนักที่มากที่สุดไว้ก่อนค่ะ )
คำนวณน้ำหนักได้ดังนี้ค่ะ
- โครงสร้างแปลง = 5 กิโลกรัม
- วัสดุปลูก ดิน+กาบมะพร้าว = 155 กิโลกรัม
- น้ำหนักของน้ำที่รดไปแต่ละวัน = 16 กิโลกรัม
- น้ำหนักของผลผลิตต่อแปลง = 10 กิโลกรัม
สรุปแล้วน้ำหนักต่อ 1 แปลงได้ 186 กิโลกรัมค่ะ ซึ่ง 1 แปลงใช้พื้นที่ 2 ตร.ม ดังนั้นตอนนี้ที่ใช้อยู่ก็คือ 93 กิโลกรัมต่อ 1 ตร.ม ค่ะ ดังนั้นใครที่อยากจะทำแปลงปลูกผักบนดาดฟ้าแบบนี้ ก็ไม่ต้องกังวลว่าน้ำหนักจะเกิน 200 กิโลกรัมต่อตารางเมตรแล้วนะคะ แต่อย่าลืมว่าด้านล่างควรจะรองด้วยกาบมะพร้าวก่อนนะคะ
ขอบคุณข้อมูลจาก ปลูกผัก.com ค่ะ
